مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه گروهی و فردی بر افزایش ارزشمندی زندگی و انعطاف پذیری روانشناختی مادران دانش آموزان با نیازهای ویژه

ضابط, مریم; زارعی, فرشاد; سرمدی سلطان, وحید; طاهری, سعادت; مرادی کماسی, نسرین

مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه گروهی و فردی بر افزایش ارزشمندی زندگی و انعطاف پذیری روانشناختی مادران دانش آموزان با نیازهای ویژه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکتری روانشناسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان، کرمانشاه،

² متخصص مشاوره توانبخشی، گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

³ کارشناسی ارشد، مشاوره خانواده، دانشگاه تهران، ایران

⁴ کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، روانشناس مرکز توانبخشی معلولین جسمی حرکتی ایران زمین، کرمانشاه، ایران

⁵ کارشناس مشاوره آموزش و پرورش منطقه بیستون، کرمانشاه، ایران

چکیده

روش: پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و دورۀ پیگیری یک‌ماهه با گروه گواه بود. جامعه‌ی آماری پژوهش را تمامی مادران کودکان با نیازهای ویژه مراجعه‌کننده به مراکز توانبخشی و دانش‌آموزان تحت پوشش آموزش و پرورش استثنایی شهر کرمانشاه تشکیل دادند. نمونه پژوهش 45 نفر از مادران واجد شرایط بودند که اعضای نمونه به صورت هدفمند انتخاب شدن و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایشی پذیرش و تعهد به شیوه گروهی(15 نفر) و گروه پذیرش و تعهد به شیوه فردی (15 نفر) و یک گروه گواه (15 نفر) قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه ارزشمندی زندگی (2003) و پرسشنامه انعطاف پذیری روانشناختی دنیس و وندروال(2010) استفاده شد. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بصورت گروهی و انفرادی 8 جلسه 75 دقیقه ای را به‌صورت هفته‌ای یک‌بار دریافت کردند و برای گروه گواه مداخله‌ای ارائه نشد. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس آمیخته با اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار SPSS نسخه 26 تحلیل شدند.
یافته: نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه فردی و گروهی دربهبود ارزشمندی زندگی و انعطاف پذیری روانشناختی تاثیر دارد(001/0>P). همچنین نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه گروهی نسبت به درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه انفرادی نقش بیشتری در بهبود ارزشمندی زندگی مادران دارای فرزند با نیازهای ویژه دارد، اما در متغیر انعطاف پذیری روانشناختی بین درمان های مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه فردی و گروهی تفاوت معناداری مشاهده نشد.
نتیجه گیری: این یافته‌ها نشان می‌دهد که هر دو شیوه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، چه به‌صورت فردی و چه گروهی، به‌طور مؤثر به بهبود ارزشمندی زندگی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی مادران دانش‌آموزان با نیازهای ویژه کمک می‌کند. با این حال، شیوه گروهی به‌طور خاص تأثیر بیشتری بر افزایش ارزشمندی زندگی این مادران دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات