ساخت، رواسازی و اعتباریابی پرسش‌نامه باورهای تقدیر و سرنوشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مشاوره، دانشیار دانشگاه علوم توان‌بخشی و سلامت اجتماعی، تهران ایران

2 , مشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشگاه علوم توان‌بخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.

3 دکتری مشاوره توان‌بخشی، دانشگاه علوم توان‌بخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.

4 ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد واحد رودهن، تهران، ایران.

90.92250/jrc.2025.143515.1006

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف ساخت پرسش‌نامه باورهای تقدیر و سرنوشت و بررسی روایی و پایایی آن با استفاده از طرح مطالعات اکتشافی از نوع ابزارسازی و اعتبارسنجی، طراحی و اجرا شد.

فرایند اجرای این پژوهش دارای سه مرحله بوده است. در مرحله‌ی اول بررسی مبانی نظری و چارچوب‌های مفهومی باور به تقدیر و سرنوشت انجام شد؛ در مرحله‌ی دوم تدوین پرسش‌نامه باور به تقدیر و سرنوشت و برآورد روایی محتوایی آن پیگیری شد و بالاخره در مرحله سوم بررسی گستره‌ی روایی و پایایی ابزار مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور و با استفاده از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای خوشه‌ای 240 نفر نمونه از بین طلاب حوزه‌ها و دانشجویان دانشگاه‌های آزاد مستقر در شهر تهران انتخاب شده و پرسش‌نامه‌های "اضطراب هستی" و" جبر و اراده آزاد" به‌عنوان ابزارهای برآورد روایی محتوایی و روایی واگرا و پرسش‌نامه محقق ساخته"باور به تقدیر و سرنوشت" را به‌عنوان ابزار اصلی پاسخ تکمیل کردند. داده‌ها با نرم‌افزار آماری اس. پی. اس. اس- 25 برای محاسبه شاخص‌های روایی واگرا و همگرا، پایایی (به روش آلفای کرونباخ) و نیز اجرای تحلیل عاملی اکتشافی پردازش شد.



نتیجه تحلیل عاملی با استفاده از روش تحلیل عاملی و بر اساس نمودار سنگریزه‌ای بیانگر وجود چهار مؤلفه در پرسشنامه باورهای تقدیر و سرنوشت بود. روایی واگرای ابزار با پرسشنامه جبر و اراده آزاد در بین دانشجویان حوزه 70/0- و در بین دانشجویان دانشگاه آزاد 57/0- به دست آمد. همچنین روایی همگرای ابزار با زیرمقیاس مسئولیت پرسشنامه اضطراب هستی در بین دانشجویان حوزه برابر با 33/0 حاصل گردید و در گروه دانشجویان دانشگاه آزاد همبستگی وجود نداشت. ضریب آلفای کرونباخ برای کل آزمون برابر با 92/0 به دست آمد. درنهایت با توجه به درصد فراوانی مصاحبه‌شوندگان، تفسیر نمرات پرسشنامه انجام گرفت.

نتیجه‌ی پژوهش در قالب پرسش‌نامه‌ای با ۴9 گویه و ۴ خرده مقیاس برای ارزیابی باور به تقدیر و سرنوشت در دسترس است

کلیدواژه‌ها

موضوعات